لاک، الهام‌بخش انقلاب فرانسه نبود
جان لاک به روایت جواد طباطبایی آشنایی جیمز دوم با ظرافت‌های عمل حکومت از برادر خود، چارلز دوم، کمتر بود. در کشوری که اکثریت مردم آن را مومنان مذهب رسمی پروتستانی تشکیل می‌دادند، جیمز دوم کاتولیکی نوگرویده بود، در فردای جلوس بر تخت سلطنت، آیین عشای ربانی را با شکوه خاصی به شیوه کلیسای رمی […]
درباره اقتدار پدری و قدرت سیاسی
جان لاک به روایت جواد طباطبایی افراد برای بیرون آمدن از وضع طبیعی، و به‌ویژه وضع جنگ، که از پیامدهای فقدان قدرت مشترک است، قراردادی که منعقد می‌کنند تا اجتماعی سیاسی (Civil or political society) ایجاد کنند. قدرت سیاسی، با این قرارداد و توافق مردم و با اعتمادی که آنان به داور مشترک تفویض می‌کنند، […]
هر قانونی قانون نیست
درباره اندیشه سیاسی جان لاک برای جلوگیری از هرگونه تجاوز قوه قانونگذاری از محدوده اختیارات خود و به حقوق مردم، «افراد قدرت طبیعی خود را به اجتماعی (society) که در آن وارد می‌شوند، تفویض می‌کنند و جمهور مردم (community) قدرت قانونگذاری خود را در دست کسان مورد اعتماد (fit) قرار می‌دهند. با این تفویض اعتماد […]
درباره قوه فدراتیو
درباره اندیشه سیاسی جان لاک در نظام‌های حکومتی معتدل یا مشروطه، دو قوه مجریه و قانونگذاری از یکدیگر جدا هستند و در چنین حکومت‌هایی مصلحت عمومی ایجاب می‌کند که در برخی موارد قدرت تصمیم‌گیری بر عهده کسانی گذاشته شود که دارای قدرت اجرایی هستند، زیرا این امکان برای قانونگذاران وجود ندارد که بتوانند درباره همه […]
سوء استفاده از اعتماد مردم
شخصی که «به عنوان تمثال (image)، شبح (phantom) یا نماینده دولت»، قدرت اجرای قانون به او تفویض شده، در صورتی که از قانون تجاوز کند، نمی‌تواند انتظار اطاعت داشته باشد و باید بر مبنای اراده اجتماع عمل کند، «اما زمانی که او از این نمایندگی، این اراده عمومی اعتراض و مطابق اراده خصوصی خود عمل […]
اندیشه سیاسی جان لاک
مخالفان نظریه مقاومت بر آن بودند که اگر حکومت به امان مردم جاهل و بر حسب معمول ناراضی رها کنیم و آنان بتوانند با دیدگاه‌های ناپایدار و آشفته خود در کار حکومت مداخله کند، رخنه در ارکان دولت خواهد افتاد. لاک در پاسخ به این ایراد از این نظر دفاع می‌کنند که مردم به طور […]
درسگفتار پدیدارشناسی روح هگل، جواد طباطبایی
فلسفه را در ایران معمولا به خلاصه ها و تاریخ فلسفه برگزار می کنند، متن، به ویژه متن های مهم و اصلی را درس نمی دهند. من اینجا کوشش می کنم برخی متن های مهم را که نمی توانیم آنها نشناسیم و نخوانیم به تدریج به عنوان متن های اصلی تفسیر می کنم. کتاب پدبدار […]
درسگفتار ماکیاولی، جواد طباطبایی
منبع: صدانت درسگفتارهای ماکیاول که استاد سیدجواد طباطبایی در اواخر دهه ۱۳۸۰ خورشیدی به تدریس آن پرداخته اند یکی از مهم ترین درس گفتارهایی است که علاوه بر به چالش کشاندن بسیاری از ناراستی های سیاست و فرهنگ علوم سیاسی کشور در بردارنده مطالعه و بررسی تطبیقی آرای این عالم علم سیاست(ماکیاول) است. از آن […]
فرار از خودکامه
توضیح لاک درباره انحلال حکومت بر اثر نابسامانی‌های درونی اساسی‌تر از اشاره‌های او به نوع نخست انحلال حکومت است. پیشتر گفته‌ایم که در دومین رساله درباره حکومت لاک تمایزی میان «جامعه مدنی» و «دولت» وارد می‌کند، اگرچه مفهوم «جامعه مدنی» در تداول جدید آن در رساله او آمده است. لاک، در نخستین بند از فصل […]